Bir çırpıda bir denetçi tanımı yapmak gerçekçi olmayacaktır. Belki de her bir DENETİM tarifi için ayrı bir DENETÇİ tanımı yapmak gerekebilir. Ancak, yapılabilecek bu çok farklı tanımlar içinden hepsinde ortak olan özellikleri bir araya getirerek belki bir nevi DENETÇİ STANDARTLARI ortaya konabilir.
Bir denetçi için en temel özellik (standart) olaylara ve işlemlere şüpheci bir bakış açısıyla yaklaşabilmesidir. Her hata ve usulsüzlük kendini örten kılıfıyla birlikte bulunacaktır. Minareyi çalan büyük olasılıkla kılıfını da hazırlamıştır.
İkinci sırada sayabileceğimiz temel denetçi özelliği ise kesinlikle peşin hükümlü olmamalıdır. Sonuca en net bir şekilde ulaşana kadar, mevcut kanaatinin yanıltıcı olabileceği ihtimalini kesinlikle gözardı etmemelidir. Muhtemel şüphelilere doğru kasten yönlendirilmiş olabileceğini unutmamalıdır.
Üçüncü sırada sayabileceğimiz temel bir diğer özellik ise üstün bir düzeyli iletişim yeteneğidir. Karşısındaki her seviyeden insanla veya toplulukla çok düzeyli bir iletişim kurabilmelidir. Gerçek veriler insanların sözlerinin ve gözlerinin içinde saklıdır. Denetlenenler için olduğu gibi, denetçi için de bu kural geçerlidir. Bu nedenle denetçi iletişimde mesafeleri çok iyi ayarlayabilmelidir ve yine Denetçinin ketumluğu da bu özellik içinde değerlendirilebilir.
Dördüncü sırada sayabileceğimiz bir diğer temel denetçi özelliği ise belgeleme ve kayıt tutma becerisidir. Denetçinin tüm çalışmalarının yegane neticesi hazırlayacağı Denetim Raporudur. Denetim raporunda belgeleyemeyeceği hiç bir bilgi ve kanaate yer veremeyecektir. Bu nedenle, karşısına çıkan her bilgi ve olayı en sade ve sessiz bir biçimde kayda alıp belgelendirebilmelidir.
Beşinci sırada sayabileceğimiz bri diğer denetçi özelliği mükemmel bir temsil kabiliyetidir. Denetçi, kendi kişiliğinden fazla bir taviz vermeksizin, adına denetim yaptığı kurum ve kişileri en iyi şekilde temsil yeteneğine sahip olmalıdır. Aksi halde denetim, denetçinin şahsi bir faaliyeti durumuna indirgenecektir. Oysa denetim, ilgili kurumun en üst düzey yönetimince desteklenmedikçe başarı ve fayda olasılığı düşük kalacaktır.
Serkan GÜL
CIA, CPA, MBA
